Tính đến tháng 6 năm 2025, Việt Nam đã chính thức được phép xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc theo Nghị định thư ký kết ngày 19/8/2024 giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC).

Mục lục

1 Cơ hội mở rộng thị trường với sầu riêng đông lạnh
- 1.1 Tình hình xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc
- 1.2 Yêu cầu kỹ thuật và lưu kho đông lạnh
2 Công nghệ cấp đông nhanh: Nitơ lỏng và kho cấp đông nhanh
- 2.1 Cấp đông bằng nitơ lỏng
- 2.2 Cấp đông bằng kho cấp đông nhanh
3 Yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng
4 Thủ tục và giấy tờ cần thiết khi xuất khẩu
- 4.1 Triển vọng và khuyến nghị

Cơ hội mở rộng thị trường với sầu riêng đông lạnh

Việc ký kết Nghị định thư giữa Việt Nam và Trung Quốc vào ngày 19/08/2024 đã mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang thị trường Trung Quốc. Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm mà còn giảm áp lực về thời vụ thu hoạch và tăng giá trị gia tăng cho ngành sầu riêng.

Tình hình xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc

Mặc dù đã có nghị định thư cho phép xuất khẩu, việc triển khai xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc vẫn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu hướng dẫn cụ thể về quy trình giao hàng, thông quan tại biên giới. Ngoài ra còn là sự e dè từ phía doanh nghiệp.

Sầu riêng Việt Nam còn phải cạnh tranh gay gắt với các sản phẩm từ Malaysia và Thái Lan. Các quốc gia này vốn đã có thương hiệu mạnh và được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng.

*** Đọc thêm: Chiếu xạ trái cây xuất khẩu

Yêu cầu kỹ thuật và lưu kho đông lạnh

Theo Nghị định thư, sầu riêng đông lạnh xuất khẩu sang Trung Quốc phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về kiểm tra, kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm. Cụ thể, sầu riêng phải được đông lạnh ở nhiệt độ -35°C hoặc thấp hơn trong ít nhất 1 giờ cho đến khi nhiệt độ lõi đạt -18°C hoặc thấp. Sầu riêng phải được duy trì mức nhiệt độ này trong suốt quá trình bảo quản và vận chuyển.

Việc lưu kho đông lạnh đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng sầu riêng xuất khẩu. Hiện nay, một số doanh nghiệp tại Việt Nam đã đầu tư vào hệ thống kho lạnh hiện đại, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm và kiểm soát nhiệt độ. Tuy nhiên, để mở rộng quy mô xuất khẩu, cần có sự đầu tư mạnh mẽ hơn vào cơ sở hạ tầng lưu kho và logistics.

Công nghệ cấp đông nhanh: Nitơ lỏng và kho cấp đông nhanh

Cấp đông bằng nitơ lỏng

Công nghệ cấp đông bằng nitơ lỏng sử dụng khí nito ở nhiệt độ thấp (-196°C) để làm lạnh sầu riêng một cách nhanh chóng. Phương pháp này giúp:

Giữ nguyên cấu trúc tế bào, hương vị và màu sắc của sầu riêng sau khi rã đông.
Tăng thời gian bảo quản lên đến 24 tháng.
Phù hợp với tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ và EU.

Cấp đông bằng kho cấp đông nhanh

Phương pháp này sử dụng kho lạnh với nhiệt độ – 40°C để cấp đông sầu riêng trong khoảng 1 – 1,5 giờ. Sau đó, sầu riêng được bảo quản ở nhiệt độ – 18°C. Phương pháp này phù hợp với yêu cầu của Trung Quốc về nhiệt độ cấp đông và bảo quản.

Kho lạnh Ánh Dương tại Long Thành - Đồng Nai — Kho lạnh Ánh Dương tại Long Thành – Đồng Nai

Yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng

Để xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc, doanh nghiệp cần tuân thủ các yêu cầu sau:

Nhiệt độ cấp đông: Sầu riêng phải được cấp đông ở nhiệt độ -35°C hoặc thấp hơn trong ít nhất 1 giờ cho đến khi nhiệt độ lõi đạt -18°C hoặc thấp hơn. Nhiệt độ này phải được duy trì trong suốt quá trình bảo quản và vận chuyển .
An toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật: Sản phẩm phải không chứa vi sinh vật gây hại, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng và độc tố nấm. Ngoài ra, sầu riêng phải được lựa chọn bằng tay để loại bỏ những quả hỏng, thối và không chứa tạp chất kim loại lạ.
Quy trình chế biến: Các công đoạn như tách vỏ, tách múi và chế biến khác phải được thực hiện bởi nhân viên được chỉ định và có chứng nhận HACCP. Nhân viên này phải làm việc trong khu vực sản xuất để ngăn ngừa lây nhiễm chéo.

Thủ tục và giấy tờ cần thiết khi xuất khẩu

Doanh nghiệp cần chuẩn bị và hoàn thiện các thủ tục sau để xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc:

Đăng ký mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói: Các vùng trồng và cơ sở đóng gói phải được đăng ký và cấp mã số theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam. Trung Quốc sẽ không thực hiện kiểm tra vùng trồng nhưng yêu cầu thông tin khi cần thiết.
Chứng nhận kiểm dịch thực vật: Mỗi lô hàng phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp, đảm bảo sản phẩm không mang theo các loại sâu bệnh gây hại.
Đăng ký với GACC: Doanh nghiệp xuất khẩu phải đăng ký mã số doanh nghiệp theo Lệnh 248 với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC). Đối với các đơn vị thương mại, sẽ thực hiện đăng ký theo mã xuất khẩu Trung Quốc mã IRE.
Đóng gói và ghi nhãn: Sản phẩm phải được đóng gói bằng vật liệu sạch, vệ sinh, chưa qua sử dụng và tuân thủ các yêu cầu về vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhãn sản phẩm phải ghi rõ tên sản phẩm, nguồn gốc, ngày sản xuất, hạn sử dụng và các thông tin cần thiết khác bằng tiếng Trung hoặc tiếng Anh. Trên hộp phải có dòng chữ “This product is being exported to the People’s Republic of China” .

Triển vọng và khuyến nghị

Việc chính thức được phép xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc mở ra cơ hội lớn cho ngành nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, các doanh nghiệp cần: